verre kusten

De bekoring en verleiding van verre kusten. Exotische of geheimzinnige oorden.
Heimwee, nostalgie. Komen en gaan...
Reizen, in gedichten, in gedachten of in werkelijkheid.

Foto's: Cees en Aly Wagenvoorde ©PAM PHOTOS Delden

A. Wagenvoorde, Delden, 2015

Een van de gedichten uit 'Tussen steen en bamboe' begint met de volgende strofen:

Het oosten heeft een kort geheugen,
de witte mieren en het vocht
vernietigen de overtocht
van toen naar nu, van schijn tot leugen.

Er is geen voerstap die beklijft,
geen mens laat in de tropen sporen,
hij sterft om nooit meer van te horen;
geen daad die rest, geen naam die blijft.

Willem Brandt

Shikoku, Japan

Wat lokt mij, dromer, 's avonds naar de haven,
in 't voorjaar, als de merel kweelt en fluit?
Vindt daar mijn armoede onvermoede gaven,
zoekt daar mijn weemoed dagelijks zijn buit?

Ik weet het niet. Maar zoals in den morgen
mijn stap zich richt naar 't bruine voorjaarswoud,
waar mijn oog alles wat nog is verborgen
aan bottend groen vermoedt en reeds aanschouwt;

zó, als de zonn'ge dag begint te kwijnen,
en schemert vóór mijn ogen kleurenmoe,
ga ik naar u, o haven, in het schijnen
van 't late licht als naar een schuilplaats toe.

Want elk geluid heeft hier een vreemd bekoren:
't gedruis van ijzer op arduinen steen,
het beiaardspel in eeuwenoude toren,
der verre schepen klagende sireen;

het zijn ál klanken van één stem die spreken
komt tot het hart door heimwee overmand,
terwijl ik droom van overzeese streken,
als ware ik vreemdling in mijn eigen land.

Hoe kan wie rust zoekt bij dit noden rusten?
Een kleine boot, die 't krijsend anker licht,
voert me in verbeelding naar de verre kusten,
naar nieuwe mensen en een blijder licht.

De avondster pinkt aan blank-bewolkten hemel,
waar 't rode licht tot gele strepen kromp;
ginds werpt een schip op 't dansend golfgewemel
de zwarte schaduw van zijn zwarten romp.

Is dit het uur niet om vaarwel te zeggen
aan alles wat me aan lieflijkheid omringt,
en zacht het hoofd in de open hand te leggen,
even ontroerd voor 't sein der afreis klinkt?

Als dan de nacht daalt en van duizend meeuwen
de laatste nog langs 't grauwe water scheert,
dan klinkt zo droef haar angstig, eenzaam schreeuwen
als van wie, dolend, rust en vrede ontbeert.

Gekooide vogel slaat langs gulden staven
Iin lentetijd ter vlucht zijn vlerken uit;
zó mijn verlangen, 's avonds aan de haven,
in 't voorjaar als de merel kweelt en fluit.

ik ben op mijn mooist als ik alleen leef,
mijn hongerhuid afgestroopt,
mijn aderen van heimwee blauw
naar een plek waar ik nooit eerder thuis kwam.

waar mensen niet denken dat ik ongelukkig ben,
ik houd gewoon van stilte.
in een wereld die nooit stopt met praten, schijn ik op mijn mooist
ver en lang van huis zonder koffers vol vergeten.

Akim A.J. Willems (1974)
uit: op de rand van het zwijgen (2019)

The sailed figure of Adamastor (2014) explores an internal conflict experienced by South African white masculinity in its lived legacy of both colonial victory and oppression. Titled after the phantom-like guardian of the Cape of Storms, this sculpture captures a stoic figure in his struggle to battle through unseen torrents of water and wind.

Adorned with the jutting sails representative of Jan Van Riebeeck’s ships Dromedaris, Reijger and Goede Hoop, Adamastor suggests the heroic hardship faced by seafarers in their attempts to reach the South African coastline. Beneath this figure’s battle to hold fast in its fight forward there does, however, lie a complex struggle. The sculpture speaks to the unresolved experience of self faced by the colonising body.

Unable to fully reject or celebrate a personal and public heritage steeped in equal measures of triumph and defeat, Adamastor’s physical make-up evokes a state of imperishable resistance and perpetual conflict. This sculpture’s defiant nature in both representation and construction proposes a disjunctive platform in which these very different states of experience, being, and material collide.

Wij loopen met zwerversvoeten op netgeharkte paden,
En staren door dichte vensters naar schepen aan de kaden.
Wij gaan met onze vrienden het leven overleggen
En weten toch precies wat de anderen zullen zeggen.

Wij meten met slechte maten, de lengten van zeeën en landen
En raden nimmer vooruit waar ons lichaam eens zal stranden.
Tot wij dit kleine antwoord vinden als het laatste:
Hoe dat bij deze maan het water de boomen weerkaatste.

Paradijs van talloosheid en van de dood:
kwallenlijken, schelpen, krabbenpoten.
Een plenzende zon die onze blik verwijdt,
gevallen sterren droogt, de daagse oogst
aan vel tot hemd van Venus verft. Hier

ploegen wij door mulle lagen tijd,
het strand verkavelend tot volgeboekt,
obese kuilen scheppend en babelse belforts –
bakens voor de jutterhanden van het water,

later. Blote nimfjes bakken taart en geven
rondjes water weg. Nee, er is niets nieuws
onder de zon: de dag knarst van het zand,
topless blank de duinen, de horizon
krek waterpas en al ons doen en laten staat
weer mooi in zand geschreven –

Mijn lief ik vaar een schip vol tranen
een schip vol tranen naar je toe
ik had je wat anders willen brengen
vertel me wat je wilt en hoe

ik je geweven innigheid kan geven
of vreugde in een doosje vol karton
of flesjes van de eerste morgen
of alle bergen die je ooit beklom

maar voor ik al die schatten kan bevrijden
moet eerst dit vaartuig schipbreuk lijden

Je koffers pakken is Goed.
Je hielen lichten is Goed.
Zitten op het dek van een stampende veerboot
door kermende meeuwen omgeven is Goed,
staan aan de reling als een dolende koning
tussen andere dolende koningen uitkijkend over zee is Goed
en is een Uitstekend Begin.

STAPPEN in stilte is Goed,
dolen zonder doel is Goed
dolen langs wrakhout, schelpen, stenen,
uitgekotst zeewier, zeegeknoopt scheepstouw,
stappen in stilte is Goed.
Een verlaten schapeneiland in de winter is mooi.
De wolken en het licht in de lucht boven
een verlaten schapeneiland in de winter zijn mooi.
Alle schoonheid is vermetel.
Alle schoonheid is zo nieuw als ze oud is.
Staan op de kop van de pier als het eb is
kijken in de mistige muil van de zee
kijken en luisteren naar het voorwerelds geraas
en getier dat komt uit die muil is Goed.

Lofoten is een grillige eilandengroep voor de kust van Noorwegen in de provincie Nordland.

Deze eilandengroep is vooral bekend vanwege zijn rijke visserijtraditie. Lofoten maakt ondanks zijn geïsoleerde ligging toch een welvarende indruk. De hele economie van Lofoten draait om de visserij en het toerisme, in de zomer. Het beeld van Lofoten wordt vooral gedomineerd door houten rekken met kabeljauw die hangt te drogen. Al eeuwenlang is de Lofotenvisserij een begrip. Hartje winter varen de schepen uit om in een bestek van een paar maanden hun slag te slaan. De rijke visserijgronden rond Lofoten zijn te danken aan de koude stromen van de Noordatlantische Oceaan rond de eilanden waarin de vissen hun paaigronden hebben. Tegenwoordig ziet men echter ook hier en daar zomerhuisjes oprukken van onthaastende Noren uit de steden. Een van de bekendste plaatsen op de Lofoten is Leknes.
Foto: Vagakallen, gemaakt door Sondrekv

Bron: Wikipedia, de vrije encyclopedie

Nyksund

Kilometers lang is er niemand te zien. Een onverharde weg met kuilen leidt in de mist naar wat eens de beste visgronden ter wereld waren. Wat de vissers van het dorp Nyksund en omgeving vingen, was legendarisch. In het voedselrijke en ondiepe water paaiden 's winters miljoenen vissen. Veel huizen werden in de krappe haven dicht op elkaar gebouwd om onderdak te bieden aan de vissers die de tonnen kabeljauw verwerkten. Vlak na de Tweede Wereldoorlog moeten er hier zo'n 900 vissers hebben gewoond, in slechts enkele tientallen huizen.
Eind jaren vijftig kwam hierin verandering. De steeds groter wordende vissersschepen konden het haventje niet meer in. Toen zij hun lading niet meer hier, maar verderop gingen lossen, was het met het bestaan van de mensen in Nyksund gedaan. Het haventje ontvolkte. Bewoners trokken weg, steigers vermolmden, huizen vervielen.
Karl Heinz Nickel belandde hier in 1986 toen hij op zoek was naar stilte. Hoewel Nyksund een spookdorp was geworden, werd het ook een beetje de droom van Karl Heinz. De serene rust die er heerste maakte, dat hij hier wou gaan wonen. In 1998 kocht hij een van de wegrottende panden aan de haven en maakte er een sfeervol hotel van, met slechts enkele kamers.
Vrienden hebben Nyksund bezocht, toen Karl Heinz hier het hotel bezat en er verder nog weinig was opgeknapt. Het was toen een plek waar je helemaal tot jezelf kon komen, een plek, om niet meer weg te willen. Helaas is het inmiddels veranderd in een minder meditatief, meer toeristisch oord.
De foto's hieronder geven een beeld van Nyksund, een dorp op palen, dat slechts door een paar hoge rotsen wordt beschermd tegen de zee en met glashelder water. Vervallen (en inmiddels verloren) romantiek...

Natuurlijk moest die jongen in het duin
merken dat ik intens naar hem keek.
Natuurlijk kwam hij toen vlak langs me
met veel overbodige bewegingen
hoewel hij me zogezegd niet zag.
Natuurlijk begon hij een lenteballet
met een vriendje en een bal,
natuurlijk streek hij veel te meisjesachtig
telkens door zijn erg lange haar
en keek daarbij eens om,
flitsend gebit in duister gezicht.
Natuurlijk lag hij later
loom kauwend op een helmspriet
in dat aandoenlijke verschoten badbroekje
helemaal alleen in een warme duinpan.
Natuurlijk ging ik zacht en ongemerkt weg
en natuurlijk heb ik daar de hele dag spijt van.

Rozen zijn niet zoo schoon als uwe wangen,
Tulpen niet als uw bloote voeten teer,
En in geen oogen las ik immer meer
Naar vriendschap zulk een mateloos verlangen.

Achter ons was de eeuwigheid van de zee,
Boven ons bleekte grijs de eeuwige lucht,
Aan 't eenzaam strand dwaalden alleen wij twee,
Er was geen ander dan het zeegerucht.

Laatste dag samen, ik ging naar mijn Stad.
Gij vaart en vischt tevreden, ik dwaal rond
En vind in stad noch stiller landstreek wijk.

Ik ben zóo moede, ik heb veel liefgehad.
Vergeef mij veel, vraag niet wat ik weerstond
En bid dat ik nooit voor uw schoon bezwijk.

Voor de aankoop of het gebruiken van een foto kunt u contact opnemen via: cedars@live.nl

Cedar Gallery is een non-profit site. De gedichten worden enkel gepubliceerd voor educatieve doeleinden, om mensen te informeren of te vermaken en met goede bedoelingen.
Het copyright op de afzonderlijke gedichten berust uiteraard bij de desbetreffende dichter en/of hun rechtsopvolgers. Hetzelfde geldt voor vertaalde gedichten/vertalers. Veel van ons materiaal krijgen we via de mail aangeleverd. We kunnen de rechthebbenden dan ook niet altijd achterhalen.
Als iets niet conform de regels voor copyright gebeurt, stuur ons dan een bericht, zodat we het gedicht waarop dit betrekking heeft, zo spoedig mogelijk kunnen verwijderen. We garanderen dit binnen 100 uur te doen (afwezigheid vanwege vakantie of ziekte buiten beschouwing gelaten).

Cedar Gallery behoudt zich het recht voor na te gaan of de persoon die bezwaar aantekent daartoe gerechtigd is.