Cedar Gallery
Engels
Oblast Kemerovo , vaak Koezbass genoemd
naar het steenkoolwinningsgebied waaruit het gebied bestaat, is een
oblast (bestuurlijke eenheid) in het zuiden van Russisch West-Siberië,
zo'n tweeduizend kilometer van Moskou.
De Russische Federatie is onderverdeeld in 83 bestuurlijke eenheden,
waaronder 46 oblasten. Oblasten zijn te vergelijken met een provincie,
hebben een eigen parlement (doema) en vertegenwoordigers in het federale
parlement, de Staatsdoema. De gouverneur van een oblast is tevens lid
van de Federatieraad, het federale hogerhuis van Rusland.
Keremovo ligt op de plaats waar het West-Siberisch Laagland de
Zuid-Siberische Gebergtes ontmoet.
De oudste stad van de oblast, Novokoeznetsk, werd in 1618 gesticht, kort na de verovering van Siberië door de Kozakken. Het is nog steeds de grootste stad in het gebied, zelfs groter dan de hoofdstad Kemerovo. Vanuit dit fort en vanuit Tomsk, dat 14 jaar eerder werd gesticht, begon vanaf de 18e eeuw de delfstoffenwinning. In 1698 gaf Peter de Grote, na gehoord te hebben over de vondsten van zilver in de rivier de Zolotoj Kitat, opdracht aan de vojevoda (adellijke rang) van het gouvernement Tomsk om het gebied open te stellen voor de exploitatie van delfstoffen. In 1721 vond een Kozak de eerste steenkool bij de rivier de Tom, wat het begin vormde van de Koezbass.
Industrieel Akinfi Demidov begon aan het begin van
de 18e eeuw met de industrialisatie van het gebied. Later
nationaliseerde de staat zijn eigendommen vanwege het landsbelang. Er
ontstonden ijzer- en zilversmelterijen, maar lange tijd werd het gebied
nauwelijks ontwikkeld. De focus van de adel lag op de industrialisatie
van Europees Rusland. Bovendien was het gebied alleen te bereiken over
de lange Siberische Trakt, bij ons beter bekend als de Grote Siberische
Postweg.
Aan het einde van de 19e eeuw, na de aanleg van de Trans-Siberische spoorlijn, veranderde de bereikbaarheid en groeide daarmee ook de aandacht voor de delfstoffen-, steenkool- en houtvoorraden in het gebied.
Begin 20e eeuw kwamen de eerste mijnbouw- en metallurgische industrieën op. Na de Oktoberrevolutie werd de Koezbass onderdeel van de oblast Novosibirsk.
Ontstaan van de Koezbass
De Koezbass ontstond als industrieel gebied in de jaren '20 bij het
eerste vijfjarenplan. Onder leiding van de Nederlandse ingenieur en
zakenman Sebald Rutgers werd in 1921 bij de Krasnaja Gorka (‘Rode
Heuvel’) nabij het huidige Kemerovo een industrieel modelbedrijf
(Autonome Industriële Kolonie of AIK) gebouwd als een
samenwerkingsproject tussen enthousiaste Russische, West-Europese en
Amerikaanse communistische werkkrachten om de steenkolenindustrie te
ontwikkelen. Uit het niets werd met blote handen de industrie op gang
gebracht. De mijnbouw werd hierbij behoorlijk gemoderniseerd. Hoewel de
AIK een groot aantal tegenslagen kende en lang niet de omvang bereikte
die vooraf was voorzien, zorgde deze toch voor de opkomst van de
Koezbass.
In 1926 kwam de Nederlandse architect Johannes van Loghem naar Kemerovo
en liet er een aantal arbeiderswijken bouwen met typisch Nederlandse
rijtjeswoningen. Ook legde hij parken aan rondom de steenkolenfabriek
aan de overkant van de rivier de Tom. Deze parken zijn inmiddels
allemaal verdwenen.
In 1924 stierf Lenin, wat voor problemen zorgde bij de AIK. In 1926
droeg Rutgers daarop de AIK langzamerhand over aan de Sovjetautoriteiten
en vertrok uit de Sovjet-Unie. Andere buitenlandse architecten en
ingenieurs verdwenen in dezelfde periode door de steeds sterker wordende
censuur en het strenge staatstoezicht. Uit de AIK ontstond later de stad
Kemerovo.
Nog voor de start van de Tweede Wereldoorlog woonde al de helft van de bevolking van de Koezbass in stedelijke gebieden.
Stootarbeider/Bouwer van het
socialisme, 1932
Aleksej Aleksandrovitsj Volter
Tweede Wereldoorlog: Groei en ontstaan oblast
Kemerovo
In de hoogtijdagen van de Sovjet-Unie waren de mijnwerkers de helden
van het communisme. Hun zware arbeid werd verheerlijkt in de propaganda
en de salarissen waren hoog.
Tijdens de oorlog werd in Kemerovo een Cokes-chemisch complex gebouwd,
dat een gedeelte van de steenkool leverde voor de defensie-industrie in
de Oeral. Van het staal dat uit de Koezbass kwam werden gedurende de
oorlog 50.000 tanks en 45.000 vliegtuigen gebouwd. Ook werden 71
fabrieken uit Europees Rusland naar het gebied gebracht en daar weer in
gang gesteld. Hierdoor nam de industriële capaciteit van het gebied toe.
Na de oorlog bleven veel van deze fabrieken in de Koezbass.
Midden in de oorlog werd in verband met het verwachte toekomstige belang
van de Koezbass voor de defensie-industrie besloten, dat het gebied een
eigen oblast zou moeten vormen: Op 26 januari 1943 werd de oblast
Kemerovo afgescheiden van de oblast Novosibirsk, als zelfstandige oblast
rond de Koezbass.
Crisis en neergang
In de jaren '80 brak een crisis uit in de steenkoolmijnbouwsector,
die in 1989 en 1990 resulteerde in massale stakingen door de arbeiders.
De mijnwerkers verdienden weliswaar niet heel slecht, maar er was
helemaal niets te koop in de winkels. Zelfs geen zeep, hetgeen een
eerste levensbehoefte is voor mijnwerkers. De toenmalige oppositieleider
Boris Jeltsin steunde de stakers en de mijnwerkers groeiden uit tot de
voorhoede van de democratische beweging. Met hun stakingen versnelden ze
de omverwerping van het communistische regime.
Na de val van de Sovjet-Unie verergerde de situatie nog verder door het
verdwijnen van de planeconomie en de daarmee gepaard gaande
staatsorders. In de jaren '90 werden daarom economische hervormingen
doorgevoerd met steun van het Internationaal Monetair Fonds en de
Wereldbank om het gebied weer op gang te helpen. De meest onrendabele
mijnen werden hierbij gesloten. Van de herstructurering en modernisering
van de industrie kwam echter weinig terecht.
Door het stijgen van de spoorwegtarieven was de steenkool te duur
geworden voor de afnemers in Europees Rusland en Japan.
Stakingen zijn sinds de jaren '90 nauwelijks nog voorgekomen. Bij
laagconjunctuur worden vaak de lonen te laat of niet uitbetaald en wordt
het met veiligheidsmaatregelen minder nauw genomen. Maar wie durft
hiertegen in opstand te komen?
Nog steeds kampt de mijnbouwsector met verouderde apparatuur. Het werk
in de mijnen is vaak erg gevaarlijk en er vallen gemiddeld 60 doden per
jaar door methaanexplosies. Doordat de mijnen voor een groot deel in
handen kwamen van de private sector, werden de mijnwerkers de dupe van
de situatie; hun sovjetprivileges en de machtige vakbonden verdwenen,
waardoor hun lonen en levenssituatie drastisch achteruit ging.
Anno nu
In 1997 kwam de communistische gouverneur Aman Toeljejev aan de
macht. Hij werd populair vanwege zijn betogen tegen corruptie, armoede
en sociale ongelijkheid. Onder zijn bewind werden mijnen geprivatiseerd
en de gevaarlijkste gesloten, met duizenden ontslagen tot gevolg.
Nu steunt hij Poetin en regeert ook als een despoot. Oppositie tegen
Toejejev is er echter nauwelijks te vinden.
Men dient de Koezbass.
(2006)
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * TOP * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
|
Lezingen |
|
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * TOP * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
Cedar Gallery is een non-profit site. De gedichten en teksten worden enkel
gepubliceerd voor educatieve doeleinden, om mensen te informeren of te
vermaken en met goede bedoelingen.
Het copyright op de afzonderlijke gedichten berust uiteraard bij de
desbetreffende dichter en/of hun rechtsopvolgers. Hetzelfde geldt voor
vertaalde gedichten/vertalers en andere teksten/schrijvers. Veel van ons materiaal krijgen we via de
mail aangeleverd. We kunnen de rechthebbenden dan ook niet altijd
achterhalen.
Als iets niet conform de regels voor copyright gebeurt, stuur ons dan
een bericht, zodat we de tekst waarop dit betrekking heeft, zo
spoedig mogelijk kunnen verwijderen. We garanderen dit binnen 100 uur te
doen (afwezigheid vanwege vakantie of ziekte buiten beschouwing
gelaten).
Cedar Gallery behoudt zich het recht voor na te gaan of de persoon die bezwaar aantekent daartoe gerechtigd is.
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * TOP * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
